Logopeda – informator dla rodziców

Czy twoje dziecko wymaga pomocy logopedycznej?

Przyczyną kłopotów z nauką u dzieci są bardzo często wady wymowy. Wadliwa wymowa może odzwierciedlać się w czytaniu i w pisaniu, co obniża samoocenę dziecka i zniechęca do dalszej nauki. Dziecko rozpoczynające naukę szkolną „pisze tak, jak mówi”. Jeśli więc niewłaściwie wymawia jakąś głoskę, również niewłaściwie ją zapisuje (skoła zamiast szkoła, lowel zamiast rower).
Uczniowie z wadami wymowy stają się z czasem zastraszeni i nieśmiali, albo przeciwnie agresywni i złośliwi. Mają też problemy z nawiązaniem pozytywnych kontaktów z rówieśnikami, są narażeni na kpiny kolegów. Zaburzenia mowy mogą być różne, od drobnych nieprawidłowości w wymawianiu głosek po ciężkie wady, które utrudniają kontakt z otoczeniem. Prawidłowy rozwój mowy przebiega etapami, w których występują pewne cechy charakterystyczne dla danego wieku.

Dziecko trzyletnie
- Ma prawo nie wymawiać głosek sz, ż, cz, dż i trudnych grup spółgłoskowych.
- Głoska r może być wymawiana jako j lub l, ewentualnie ł.
- Ma prawo zmiękczać głoski s,z,c,dz, sz, ż, cz, dż.
- Może zamiast f występować ch i odwrotnie.
- Brak wyraźnych końcówek w wypowiadanych wyrazach.

Dziecko czteroletnie
- Obserwuje się, że głoski sz, ż, cz, dż bywają jeszcze zamieniane na s, z, c, dz lub ś, ź, ć dź.
- Głoska r może być nadal zamieniana na j, l lub ł (opóźnienie pojawienia się tej głoski u dziecka nie powinno jeszcze niepokoić).
- Występuje upraszczanie grup spółgłoskowych, ale rzadsze.

Dziecko pięcioletnie
- Około 50 % dzieci nie wymawia głosek sz, ż, cz, dż, r zastępując je innymi głoskami.

Dziecko sześcioletnie
- Około 20 % dzieci nie wymawia głosek sz, ż, cz, dż, r.

Dziecko siedmioletnie
- Wymowa powinna być prawidłowa. Wszystkie głoski mówione prawidłowo, czysto, bez zniekształceń, bez zastępowania przez inne głoski.

W przypadku zaobserwowania jakichkolwiek zaburzeń u dziecka, rodzice powinni skontaktować się z logopedą, gdyż nawet nieznaczne trudności, jeśli nie są usunięte w porę, utrzymują się i stają się wadami wymowy.

Kiedy należy udać się do logopedy?

Dziecko podczas artykulacji wsuwa język między zęby lub ociera nim o wargę. Niestety na każdym etapie wiekowym jest to wada, z tego się nie wyrasta! Im dłużej się zwlekasz, tym bardziej wada się utrwala.
Niepokoją Cię zmiany anatomiczne w budowie narządów mowy lub masz wątpliwości czy dziecko dobrze słyszy.
Twoja pociecha nawykowo mówi przez nos.
Po ukończeniu 4 roku życia dziecko zamienia głoski dźwięczne na bezdźwięczne: d na t (np. zamiast domek mówi tomek), w na f (zamiast woda mówi fota), g na k (zamiast gęś mówi kęś), b na p (zamiast buda mówi puta).
Nie wymawia którejkolwiek z samogłosek ustnych (czyli a, o, u, e, i, y) pod koniec trzeciego roku życia.
W wieku 7 lat Twoje dziecko powinno mówić poprawnie.

Jakie są przyczyny problemów z wymową?

♣Zbyt długie karmienie butelką
♣Zbyt długie ssanie smoczka
♣Ssanie kciuka
♣Dłużej utrzymujący się katar
♣Przerośnięty trzeci migdał
♣Problemy z przerośniętymi migdałkami podniebiennymi
♣Infantylny sposób połykania
♣Wada zgryzu
♣Zbyt krótkie wędzidełko podjęzykowe lub wędzidełka wargowe
♣Wczesna próchnica zębów mlecznych
♣Rozszczep podniebienia lub /i warg
♣Nieprawidłowe oddychanie
♣Niedosłuch
♣Dostarczanie nieprawidłowych wzorców wymowy (mówienie zdziecinniałe do dziecka)

Czego możesz się spodziewać podczas wizyty u logopedy?

Sprawdzenia budowy aparatu artykulacyjnego (zgryz, język, podniebienie)
Badania sposobu połykania
Pytań dotyczących: rozwoju mowy dziecka, rozwoju psychomotorycznego, przebiegu ciąży i porodu
Zbadania sposobu realizacji wszystkich głosek języka polskiego
Zbadania słownictwa dziecka, sposobu jego wypowiadania się
Badania pamięci słuchowej dziecka
Badania analizy i syntezy słuchowej, pisania i czytania u dzieci siedmioletnich i starszych
Sprawdzenia sposobu oddychania, tempa mówienia, rodzaju fonacji.

Od czego zależy skuteczność terapii logopedycznej?

♣Od rodzaju wady wymowy lub/i/ zaburzenia mowy
♣Od sprawności umysłowej dziecka
♣Od sprawności aparatu artykulacyjnego
♣Od prawidłowej kompleksowej diagnozy
♣Od systematyczności w uczęszczaniu na zajęcia logopedyczne i ćwiczeń z dzieckiem w domu
♣Od wczesnego rozpoczęcia terapii
♣Od aktywnego i świadomego udziału zarówno rodzica jak i dziecka w terapii
♣Od porozumienia terapeuty z rodzicem

Od czego zależy czas trwania leczenia logopedycznego?

♣Od rodzaju zaburzenia
♣Od rozległości deficytów
♣Od wieku dziecka, w którym zgłoszono je na terapię
♣Od współpracy terapeuty z rodzicami
♣Od systematyczności w ćwiczeniach z dzieckiem