28 maja 2019 20:54 | Patron szkoły

PATRON SZKOŁY

Patronem naszej szkoły jest ksiądz Piotr Skarga. Kaznodzieja, hagiograf, polemista katolicki.

Ks. Piotr Skarga urodził się 2 lutego 1536 roku w folwarku położonym na północ od Grójca, przy drodze wiodącej z miasteczka do wsi Kobylin. Piotr był najmłodszym dzieckiem Michała Powęskiego i Anny ze Świętków.

Po ukończeniu Akademii Krakowskiej otrzymał święcenia kapłańskie i wyjechał na dalsze studia do Rzymu. Tam wstąpił do zakonu jezuitów. Po powrocie do Polski stał się gorliwym organizatorem szkolnictwa jezuickiego. Zakładał liczne kolegia jezuickie w całym kraju, m.in. w Płocku, Rydze i Dorpacie, a od 1579 r. został pierwszym rektorem Akademii w Wilnie. Brał żywy udział w walce z różnowiercami, zwalczając ich piórem, kaznodziejskim słowem, posuwając się nawet do politycznych interwencji. Opowiadał się za zjednoczeniem Kościoła Wschodniego z Zachodnim. Bardzo owocna była działalność filantropijna księdza Skargi, założyciela stowarzyszeń opiekuńczych w rodzaju „Bractwa Miłosierdzia" czy „Banku pobożnego", spełniającego rolę kasy pożyczkowej dla ludzi ubogich. We wszystkich tych dziedzinach rozwinął Skarga ogromną gorliwość w pracy, zapał, poświęcenie i bezinteresowność. Te cechy jego charakteru zostały docenione przez króla Zygmunta III Wazę, który w 1588 r. powołał go na stanowisko nadwornego kaznodziei, którą to funkcję pełnił przez 24 lata. W 1606 roku sprzeciwił się uchwaleniu sejmowego edyktu tolerancyjnego dla różnowierców, przez co przyczynił się pośrednio do wybuchu rokoszu Zebrzydowskiego, skierowanego przeciwko antyreformacyjnej i absolutystycznej polityce Zygmunta III Wazy. 

Skarga głosił kazania przez okres 50 lat, przez 24 lata czynił to jako kaznodzieja królewski. Gdyby ocalały wszystkie jego teksty ich liczba sięgałaby nie setek lecz tysięcy. Wszystkich kazań wydanych drukiem mamy 197; 51 niedzielnych, 46 świątecznych, 100 przygodnych. Szczyt doskonałości osiągnął w swym największym dziele, w „Kazaniach Sejmowych”. Powstałych pod wrażeniem sejmu, który obradował w Warszawie od 10 lutego do 25.III.1597 i rozszedł się bez powzięcia uchwał. Nie należą one do literatury religijnej, lecz są doskonale ułożonym traktatem politycznym o przebudowie państwa polskiego. Jako katolik i patriota autor walczył o przywrócenie w Polsce jedności religijnej, wzmocnienie władzy królewskiej oraz usunięcie krzywd społecznych i niesprawiedliwych praw. Osiem kazań to osiem rozdziałów rozprawy politycznej o najważniejszych niedomaganiach Rzeczypospolitej, o sposobach ich przezwyciężenia. W „Kazaniach" wyraziła się cała osobowość twórcy, człowieka wielkiego serca i wielkiego ducha, który całe swe życie poświęcił trzem ideałom: miłości Boga, miłości Kościoła i miłości narodu. Obdarzony wspaniałą wymową jako kaznodzieja wywierał na słuchaczy wpływ tak potężny, że nazwano go "tyranem dusz ludzkich". W obrazach pełnych grozy i napięcia dramatycznego roztaczał wizję upadku państwa i jego ostatecznej katastrofy, jeśli naród się nie opamięta, nie poprawi błędów.

Pierwszym ważnym wydarzeniem po wiekach zapomnienia stało się odkrycie jego grobu. Była to zasługa ks. Feliksa Jarońskiego, profesora Uniwersytetu Jagiellońskiego i proboszcza parafii Wszystkich Świętych, która po kasacji jezuitów zarządza krakowskim kościołem św. Św. Piotra i Pawła Postanowił on sprawdzić utrzymujące się pogłoski na ten temat i z przedstawicielami Arcybractwa Miłosierdzia (15 lipca 1814 r.) spenetrował podziemia użytkowanego przez parafię kościoła. W grobie pod samym wielkim ołtarzem znalazł trumienkę z łacińskim napisem informującym, że tu spoczywa ten wielki kaznodzieja.

Dzięki zabiegom zasłużonego dla Krakowa i Uniwersytetu prof. Józefa Łepkowskiego kryptę, w której pochowano Skargę, odrestaurowano w 1883 roku i udostępniono zwiedzającym. W jej przedsionku w 1912 roku ustawiono popiersie ks. Skargi, wykonane przez Jana Tombińskiego. W 1869 roku w wawelskiej katedrze stanął marmurowy pomnik tego wielkiego kaznodziei, wykonany w Rzymie przez Oskara Sosnowskiego i ofiarowany przez artystę krakowskiemu Arcybractwu Miłosierdzia. Tu go oglądali Józef Ignacy Kraszewski w czasie wyprawy do Krakowa w 1871 roku i Bolesław Prus w sześć lat później. W 1912 roku, w związku z obchodami trzechsetnej rocznicy śmierci autora Kazań sejmowych, pomnik ten przeniesiono do kościoła św. św. Piotra i Pawła.

W XX wieku wciąż żywy był kult ks. Piotra Skargi. Świadczy o tym choćby wspomniany co dopiero jubileusz urządzony w Krakowie w 1912 roku. Nabożeństwa odbywały się w trzech kościołach, w których pracował: w katedrze na Wawelu, w kościele św. Barbary i w kościele św. Św. Piotra i Pawła. W ramach tego jubileuszu urządzono również uroczystą akademię w Sokole oraz przedstawienie sceniczne w Teatrze Starym i we Teatrze Miejskim. Wielka rzesza ludzi wzięła udział w uroczystym pochodzie, który zakończył się odsłonięciem tablicy pamiątkowej oraz poświęceniem przez biskupa Adama Stefana Sapiehę kamienia węgielnego pod Dom Młodzieży Rękodzielnej (tzw. Bursa ks. Kuznowicza). Pisano wówczas: „Akt ten był godnym uczczeniem pamięci ks. Piotra Skargi. Katolickie społeczeństwo położono podwaliny pod zakład, w którym duch Skargi żywy panować będzie”. Obrady, którym przewodniczył znany profesor i krytyk literacki Stanisław Tarnowski, Odbywały się w krużgankach dominikańskich, gdzie też urządzono wystawę piśmiennictwa katolickiego.                              
W 1936 roku obchodzono jubileusz czterechsetlecia urodzin Skargi. W Warszawie, po uroczystej Mszy św. Na Placu Zamkowym, nastąpiło odsłonięcie spiżowej tablicy, wmurowanej w ścianę zamku królewskiego. Na tablicy wyryto słowa Skargi: „Upominałem, aby obie matki swoje: Kościół Boży i Ojczyznę, w jednym końcu złączone, wiernie i uprzejmie miłowali”.

Na kongresie zapadła wtedy rezolucja, wysunięta w referacie przez Zofię Kossak Szczucką, dotycząca podjęcia starań o beatyfikację ks. Piotra Skargi. Ks. Kardynał Krakowski poparł ją słowami: „Świętość Skargi była tak wielka, że jak zaraz po jego śmierci, tak i dzisiaj katolicka Polska pragnie, aby go postawić jako męża świętego na naszych ołtarzach”.

Warto jeszcze wspomnieć o pomniku ks. Piotra Skargi, autorstwa Czesława Dźwigaja, który w 2001 roku z inicjatywy Arcybractwa Miłosierdzia stanął w Krakowie na Placu św. Marii Magdaleny, naprzeciw kościoła z doczesnymi szczątkami kaznodziei. Z jego wysokości Skarga wzywa współczesnych Polaków do miłości Kościoła i Ojczyzny.

 Na zdjęciach:

• krypta Ks. Piotra Skargi w Krakowie,
• pomnik i tablica pamiątkowa Ks. Piotra Skargi w Krakowie.

Piotr Skarga: Kazania sejmowe - Wirtualna Biblioteka Literatury Polskiej: https://literat.ug.edu.pl/skarga/index.htm; lub:

https://literat.ug.edu.pl/autors/skarga.htm